«Όποιος σκαμπάζει λίγο από ιστορία, ξέρει καλά πως οι μεγάλες κοινωνικές μεταβολές είναι αδύνατες χωρίς το γυναικείο προζύμι»…
Πώς θα μπορούσε άραγε τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, από αυτή τη ρήση του Καρλ Μαρξ; Οι γυναίκες, οι πρωτοπόρες γυναίκες ανά το παγκόσμιο έσπαζαν πάντοτε τα φράγματα και προχωρούσαν μπροστά. Έτσι προχωρούσε μπροστά και η κοινωνία και ο κόσμος. Θηλυκού γένους η λέξη πάλη˙ θηλυκού γένους η λέξη δύναμη˙ θηλυκού γένους η λέξη απελευθέρωση˙ θηλυκού γένους και η λέξη επανάσταση.
Πάλη για απελευθέρωση˙ πάλη ενάντια στις διακρίσεις και στην εκμετάλλευση· πάλη για ισοτιμία. Αυτοί ήταν και παραμένουν πάντοτε οι στόχοι των γυναικείων κινημάτων ανά το παγκόσμιο. Ο κόσμος αποτελείτο πάντοτε από άντρες και γυναίκες. Μεταξύ τους αναπτυσσόταν ενίοτε ανταγωνισμός. Δεν είναι όμως αυτός που γέννησε την ανάγκη των γυναικών να οργανωθούν και να αγωνιστούν για την ισοτιμία. Ο κόσμος χωριζόταν πάντοτε σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους. Οι εκμεταλλευτές μετέτρεψαν τις γυναίκες σε αντικείμενο εκμετάλλευσης, τόσο ως μισθωτές όσο και ως γυναίκες. Όσο οι γυναίκες δεν συνέδεαν τη δική τους απελευθέρωση με την απελευθέρωση της εργατικής τάξης, δεν ήταν δυνατόν να απαλλαγούν από την εκμετάλλευση στην οποία είχαν καταδικαστεί. Οι πρώτοι που επεσήμαναν τις ταξικές ρίζες του γυναικείου ζητήματος ήταν οι Μαρξ και Έγκελς.
Από τότε μέχρι σήμερα, οι μαζικοί αγώνες του γυναικείου κινήματος είναι αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικό-ταξικών αγώνων. Έτσι πέτυχε να είναι μαζικό και να υλοποιεί τους στόχους του για κατακτήσεις προς όφελος των γυναικών και της εργατικής τάξης. Μέσα από αυτούς τους αγώνες, έγινε κατανοητό στις γυναίκες ότι η ανισότητα, η καταπίεση και η εκμετάλλευση των γυναικών δεν ήταν και δεν είναι θέμα μόνο κάποιων ξεπερασμένων νοοτροπιών μιας πατριαρχικής ανδροκρατικής κοινωνίας. Είναι η απόρροια της παρουσίας της γυναίκας μέσα σε ένα κοινωνικό σύστημα που αποκλειστικό σκοπό και υπέρτατη αξία του έχει μόνο το κέρδος. Είναι η ύπαρξη του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος που δεν επιτρέπει την απαλλαγή της γυναίκας από τη διπλή εκμετάλλευση˙ από την εκμετάλλευση της ως μισθωτής και ως γυναίκας˙ εκμετάλλευση ταξική και φυλετική. Γι΄αυτό και φυσιολογικά το γυναικείο κίνημα συντάχθηκε και συστρατεύθηκε με τους αγώνες των εργαζομένων για κοινωνική δικαιοσύνη.
Στην Κύπρο πριν από την εμφάνιση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου δεν υπήρχε οργανωμένο εργατικό κίνημα. Δεν προϋπήρχε σοσιαλιστική δραστηριότητα. Δεν υπήρχε ούτε και κίνημα για την χειραφέτηση της γυναίκας. Με την εμφάνιση των πρώτων κομμουνιστικών πυρήνων στις αρχές της δεκαετίας του 1920 τέθηκε για πρώτη φορά στην ημερήσια διάταξη και το γυναικείο ζήτημα. Πρώτος στόχος ήταν η οργάνωση των γυναικών, η διεκδίκηση δικαιωμάτων στην δουλειά και στην κοινωνία και η καταπολέμηση των προκαταλήψεων. Τη δεκαετία του 1930-1940 οι εργαζόμενες γυναίκες συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις και στις μεγάλες απεργίες της κυπριακής εργατικής τάξης. Αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, αξιοπρεπή μεροκάματα και οχτάωρο, είναι κατακτήσεις αγώνων στην πρώτη γραμμή των οποίων ήταν και οι κύπριες εργάτριες. Η ίδρυση της Παγκύπριας Οργάνωσης Δημοκρατικών Γυναικών το 1950, είχε ως αποτέλεσμα τη μαζικοποίηση της οργάνωσης των γυναικών για τη διεκδίκηση της ισοτιμίας των δύο φύλων. Αν αναλογιστούμε τις συνθήκες μέσα στην κυπριακή κοινωνία τότε και τη θέση των γυναικών μέσα σε αυτήν, μπορούμε να καταλάβουμε τη συνεισφορά των πρωτοπόρων γυναικών της Παγκύπριας Οργάνωσης Δημοκρατικών Γυναικών – ΠΟΔΓ. Η διαπαιδαγώγηση των γυναικών μέσα σε εκείνες τις δύσκολες συνθήκες δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Κι όμως, η ΠΟΔΓ πέτυχε να κάνει τις κύπριες γυναίκες να συνειδητοποιήσουν τη θέση τους μέσα στην κοινωνία και στην ταξική πάλη.
Πέραν της επίτευξης της καθιέρωσης της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας και της Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδιού, η Παγκύπρια Οργάνωση Δημοκρατικών Γυναικών, αν και νεοφανής τότε, δεν απουσίασε από κανένα αγώνα του κυπριακού λαού. Συνέβαλε στη συμμετοχή των γυναικών στη μαζικοπολιτική αντιαποικιακή πάλη· συμμετείχε στις κινητοποιήσεις για την ειρήνη και τον παγκόσμιο αφοπλισμό. Το 1955, με την έναρξη του ένοπλου αγώνα κηρύχθηκε παράνομη, εξακολούθησε όμως να αναπτύσσει έντονη δράση. Τον Ιούλη του 1959, η ΠΟΓΟ πήρε τη σκυτάλη από τη ΠΟΔΓ και συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι η πρωτοπόρα δύναμη του γυναικείου κυπριακού κινήματος.
Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν πραγματικά άλματα σε ότι αφορά τη θέση της γυναίκας στην κυπριακή κοινωνία και τις κατακτήσεις της. Η σφραγίδα του Κινήματος της Αριστεράς σ’ αυτά τα άλματα είναι ανεξίτηλη. Τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά παρόλο που η ισοτιμία ανδρών και γυναικών στην πράξη εξακολουθεί να είναι ακόμα ζητούμενο.
Σήμερα το γυναικείο κίνημα της Κύπρου, έχει να αντιμετωπίσει πολλές και σύνθετες προκλήσεις. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να αναπτύξει την πάλη του απαιτεί εγρήγορση και αποφασιστικότητα. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία υπήρξε φάρος και στα θέματα της ισοτιμίας των γυναικών, η λεγόμενη νέα τάξη πραγμάτων κάθε άλλο παρά δημιούργησε ευνοϊκές προϋποθέσεις για περαιτέρω κατακτήσεις του γυναικείου κινήματος.
Το γυναικείο κίνημα της Κύπρου πρέπει να προγραμματίσει τη δράση του με βάση τα θέματα της σύγχρονης εποχής και με φάρο τον ταξικό χαρακτήρα του γυναικείου ζητήματος. Η ΠΟΓΟ χρειάζεται να αντιμετωπίσει τα σύγχρονα προβλήματα, οργανωμένα και συγκροτημένα, παραμένοντας στην πρώτη γραμμή της οργανωμένης πάλης ανάμεσα στις γυναίκες. Το ΑΚΕΛ θα είναι δίπλα σας, συναγωνιστής και συμπαραστάτης στη δύσκολη προσπάθεια.
Στην Προεδρία της Δημοκρατίας βρίσκεται ο σ. Δημήτρης Χριστόφιας. Το ΑΚΕΛ, μαζί με το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, συμμετέχει στην Κυβέρνηση. Αυτή η ευνοϊκή συγκυρία δεν θα πρέπει να μείνει αναξιοποίητη από την ΠΟΓΟ και το Λαϊκό Κίνημα. Παραμένουν πολλά να γίνουν και το γυναικείο κίνημα θα πρέπει να πρωτοστατήσει στην υλοποίηση τους. Πρώτα και κύρια στην υλοποίηση του Προγράμματος Διακυβέρνησης γενικότερα και ειδικότερα στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που αφορούν τις γυναίκες. Η ανέλιξη γυναικών σε θέσεις κλειδιά, η εφαρμογή της νομοθεσίας για την ισότητα, η αντιμετώπιση των προβλημάτων της σύγχρονης γυναίκας είναι μόνο ορισμένα από τα ζητήματα στα οποία η ΠΟΓΟ θα πρέπει να δώσει έμφαση.
Παράλληλα, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η ενίσχυση του γυναικείου Κινήματος χρειάζεται να είναι μια αέναη διαδικασία, σε οργανωτικό, ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο. Εξάλλου για να μπορεί το Κίνημα να επιτελέσει το κύριο του καθήκον σήμερα, δηλαδή την υποστήριξη του Προέδρου της Δημοκρατίας για δίκαιη λύση και δίκαιη κοινωνία, θα πρέπει να είναι το ίδιο ισχυρό. Έχουμε υποχρέωση να σταθούμε στο πλευρό του συν Δημήτρη Χριστόφια, ιδιαίτερα σήμερα, που δίνει τον τιτάνιο αγώνα για επίλυση του κυπριακού προβλήματος.
Αυτές τις κρίσιμες ώρες, θα πρέπει όλες οι πολιτικές δυνάμεις να λειτουργήσουμε με σύνεση, ψυχραιμία και με ρεαλιστική, πολιτική λογική. Η τουρκική πλευρά επιμένει στην αδιαλλαξία της, εμποδίζοντας την επίτευξη πραγματικής προόδου. Σε διεθνές επίπεδο, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για ένα μικρό αγωνιζόμενο λαό που παλεύει για το δίκαιο σε ένα κόσμο όπου ο κανόνας είναι το δίκαιο του ισχυρού. Δεν έχουμε όμως άλλη επιλογή˙ θα παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις ώστε μέσα από τη διαδικασία των συνομιλιών να πετύχουμε την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας. Για την επίτευξη του στόχου χρειάζεται να επιμείνουμε σε λύση Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται μέσα από τα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Να επιμείνουμε στη δημιουργία ενός ενωμένου κράτους με μία κυριαρχία, ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα.
Οφείλουμε λοιπόν να παραμείνουμε προσηλωμένοι στο στρατηγικό μας στόχο υποστηρίζοντας τις προσπάθειες που καταβάλλει σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Γνώμονας του Δημήτρη Χριστόφια και του ΑΚΕΛ δεν είναι άλλος από τη διασφάλιση των καλώς νοούμενων συμφερόντων του συνόλου του κυπριακού λαού και η εδραίωση τους σε ένα επανενωμένο κράτος. Η ΠΟΓΟ, όπως είναι φυσικό, έχει το δικό της μερτικό σε αυτό τον αγώνα. Ως ΑΚΕΛ είμαστε βέβαιοι, ότι όπως πάντα, έτσι και τώρα θα ανταποκριθείτε με όλες σας τις δυνάμεις, στο δύσκολο αυτό καθήκον.
Τιμώντας τα 60 χρόνια δράσης και προσφοράς της ΠΟΓΟ δεν θα μπορούσαμε παρά να στρέψουμε με ευγνωμοσύνη τη θύμηση μας στις γυναίκες εκείνες που χάραξαν πρώτες το δρόμο για τη γέννηση του γυναικείου κινήματος στην Κύπρο. Στη Κατίνα Νικολάου, στην Κλειώ Ιωαννίδου, στη Φωφώ Βασιλείου, στη Λευκή Μαραθοβουνιώτου και σε τόσες άλλες συντρόφισσες˙ συντρόφισσες επώνυμες και ανώνυμες που έσπασαν τις αλυσίδες και αγωνίστηκαν για την κύπρια γυναίκα, την κύπρια εργαζόμενη, για το δίκαιο της τάξης τους. Η προσφορά τους υπήρξε ανεκτίμητη, για αυτό κάθε νέα κατάκτηση του γυναικείου κινήματος, είναι τιμή στη μνήμη και τη δράση τους.
Σήμερα στρέφουμε το βλέμμα μας και στη σύγχρονη γυναίκα˙ στην πρόσφυγα, στην πολύτεκνη μάνα, στη νέα εργαζόμενη, στη μετανάστρια, στην απλή γυναίκα, στη γυναίκα-θύμα του καπιταλισμού, θύμα της εκμετάλλευσης, θύμα της ανισότητας, στη γυναίκα- θύμα της κακοποίησης, στη γυναίκα-θύμα των εμπόρων. Ανανεώνουμε την υπόσχεση μας ότι δεν θα πάψουμε να αγωνιζόμαστε για τα δικαιώματα της μέχρι την τελική νίκη. Εμπρός λοιπόν για νέους αγώνες!
Ζήτω τα 60 χρόνια ΠΟΔΓ-ΠΟΓΟ!
Ζήτω η ΠΟΓΟ!