Πριν από όλα θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίηση του Γυναικείου Κινήματος της ΠΟΓΟ για την προχθεσινή κινητοποίηση που συνδιοργανώσαμε με την ΠΕΟ έξω από το Προεδρικό Μέγαρο. Τέτοιες μαζικές και δυναμικές κινητοποιήσεις μας γεμίζουν με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση. Μας γεμίζουν με την ευθύνη να δώσουμε συνέχεια. Γιατί ο αγώνας για την ισοτιμία των φύλων, δεν περιορίζεται σε εκδηλώσεις, ημερίδες και υπομνήματα. Ο αγώνας για την ισοτιμία ανδρών και γυναικών είναι –πρώτα από όλα και πάνω από όλα- ένας αγώνας που γίνεται μέσα στην καρδιά της κοινωνίας, στους δρόμους, με υψωμένα τα λάβαρα των γυναικών, υψωμένα τα πλακάτ, υψωμένες τις γροθιές και τις καρδιές των γυναικών. Η προχθεσινή κινητοποίηση ήταν μόνο η αρχή. Το προσκλητήριο αγώνα στο οποίο απάντησαν εκατοντάδες γυναίκες και άντρες την περασμένη εβδομάδα προστάζει: «Λαέ μην σφίξεις άλλο το ζωνάρι, η πείνα καμάρι είναι του κιοτή, του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί».
Πολλοί και πολλές διερωτώνται, μεταξύ σοβαρού και αστείου: Γιατί να τιμούμε ακόμα τη Μέρα της Γυναίκας; Μήπως έτσι αποδεχόμαστε ότι όλες οι άλλες μέρες του χρόνου ανήκουν στους άνδρες; Ο λόγος που υπάρχει και τιμάται ακόμα η Μέρα της Γυναίκας, είναι γιατί ο αγώνας για την ισοτιμία δεν έχει ακόμα νικήσει. Γιατί η ισοτιμία ανδρών και γυναικών δεν έχει ακόμα επιτευχθεί, ούτε στις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Γιατί παραμένει όραμα και όχι πραγματικότητα. Γιατί η γυναίκα βιώνει καθημερινά δεκάδες –ορατές και αόρατες- μορφές διακρίσεων, καταπίεσης και βίας.
Γιατί η εργαζόμενη μητέρα όταν τελειώσει τη δουλειά πρέπει να συνεχίσει με ένα δεύτερο μεροκάματο στο σπίτι με παιδιά, σπίτι, γονείς, πεθερικά.
Γιατί δεκάδες εργοδότες αρνούνται να προσλάβουν νεαρές γυναίκες που βρίσκονται σε ηλικία που θα κάνουν παιδιά, προκειμένου να αποφύγουν να πληρώνουν την άδεια μητρότητας.
Γιατί στην Κύπρο, οι μισές καταγγελίες στην Αρχή Ισότητας αφορούν διακρίσεις λόγω φύλου. Καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση, για απόλυση εγκύων εργαζόμενων, για διακρίσεις λόγω μητρότητας, για διακρίσεις στην πρόσληψη και ανέλιξη.
Γιατί όλες οι στατιστικές για τη φτώχεια, την υποαπασχόληση και την ανεργία επιμένουν να δίνουν τις θλιβερές πρωτιές στο γυναικείο φύλο.
Γιατί στην Κύπρο του 21ου αιώνα, μια έγκυος γυναίκα αποβάλλει το παιδί της επειδή π.χ. στο Κέντρο Υγείας της Πόλης Χρυσοχούς δεν υπήρχε γυναικολογικό τμήμα και γυναικολόγος;
Γιατί ακόμα και εν έτει 2016, η εκλογή μιας γυναίκας στην ηγεσία ενός κράτους αποτελεί είδηση και όχι καθημερινότητα.
Γιατί ακόμα και σήμερα όταν ακούμε για το βιασμό μιας γυναίκας, πολλοί (και ίσως και πολλές) σκέφτονται «τα ήθελα και τα έπαθε».
Γιατί υπάρχουν ακόμα θεάματα όπως τα καλλιστεία που θέλουν τη γυναίκα να εξευτελίζει όχι μόνο το σώμα αλλά και το μυαλό της.
Γιατί οι εκκλησιαστικοί και συντηρητικοί κύκλοι του τόπου θέλουν να αποφασίζουν εκείνοι για το τι θα κάνει η γυναίκα με το σώμα της. Χαρακτηρίζουν την εξωσωματική αγωγή ως «μοιχεία» και προσπαθούν να μπλοκάρουν τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τις αμβλώσεις και την εισαγωγή ουσιαστικής σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία.
Γιατί, στην πολιτισμένη και ανεπτυγμένη Ευρώπη που κάνει μαθήματα πολιτισμού και δημοκρατίας στον υπόλοιπο πλανήτη, μία στις 3 γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία, συνήθως από τον ίδιο το σύντροφό τους. Και γιατί μόνο το 14% των καταγγελιών για βιασμό καταλήγει σε καταδίκη του κατηγορούμενου.
Γιατί εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο, και στην Κύπρο βέβαια, βρίσκονται στα χέρια σωματεμπόρων, που τις έχουν κλειδωμένες, τις βιάζουν, τις χτυπούν, τις αναγκάζουν να εκπορνεύονται, μέχρι που και οι ίδιες να μισήσουν το εαυτό τους και να δεχθούν τη μοίρα τους.
Γιατί 140 εκατομμύρια γυναίκες υπόκεινται στη βαρβαρότητα του «εθίμου» που λέγεται ακρωτηριασμός των γεννητικών τους οργάνων για να είναι δήθεν καθαρές.
Γιατί 600 εκατομμύρια γυναίκες ζουν σε χώρες όπου η βία μέσα στην οικογένεια δεν θεωρείται καν έγκλημα
Γιατί 100 εκατομμύρια γυναίκες λείπουν από τον πληθυσμό της Γης αφού σε δεκάδες χώρες η γέννηση ενός κοριτσιού θεωρείται κατάρα και έτσι τα θηλυκά έμβρυα απορρίπτονται ενώ τα θηλυκά βρέφη αφήνονται να πεθάνουν από πείνα.
Για αυτούς και χιλιάδες άλλους λόγους λοιπόν, η Μέρα της Γυναίκας έχει νόημα, μήνυμα και περιεχόμνο. Και αυτό το νόημα δεν έχει καμία σχέση με τις λαϊφστάιλ εκπομπές που αφιερώνουν τραγούδια στις γυναίκες, ούτε με τις προσφορές πολυκαταστημάτων για καλλυντικά και απορρυπαντικά. Δεν έχει σχέση με τις γυναίκες της παγκόσμιας ελίτ που νομίζουν ότι θα πανηγυρίσουμε για την εκλογή μιας Θάτσερ, μιας Μέρκελ ή τώρα μιας Χίλαρι Κλίντον, παραβλέποντας το πολιτικό πρόσημο της πολιτικής τους που αναπαράγει φτώχεια, ανεργία και πολέμους. Δεν έχει σχέση η Μέρα της Γυναίκας ούτε με τα ευχολόγια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της κυβέρνησης Αναστασιάδη και των πολιτικών δυνάμεων που ενώ από τη μια κάνουν –με τις πολιτικές τους- κάθε μέρα δυσκολότερη τη ζωή της εργαζόμενης γυναίκας, μετά εκδίδουν ανακοινώσεις για να πουν πόσο πολύ σέβονται και εκτιμούν τη γυναίκα.
Το νόημα και το περιεχόμενο της σημερινής Μέρας είναι αυτό που έγραψαν με την καλλιγραφία της αξιοπρέπειας και των αγώνων οι υφάντριες της Νέας Υόρκης τον Μάρτη του 1857. Οι εργάτριες της Νέας Υόρκης δεν διεκδίκησαν ακριβά φορέματα, κοσμήματα και ανέμελη ζωή. Δεν διεκδίκησαν να είναι οι δυναμικές γυναίκες που κρύβονται πίσω από τους πετυχημένους άνδρες. Δεν διεκδίκησαν ποσοστώσεις υπέρ του φύλου τους. Κατέβηκαν σε εκείνη την ιστορική απεργία διεκδικώντας ανθρώπινα ωράρια, ισοτιμία στη δουλειά και στη ζωή. Και τα διεκδίκησαν από αυτούς που τους τα στέρησαν. Από την εργοδοσία και το κεφάλαιο. Οι οποίοι μάλιστα απάντησαν με βία και καταστολή. Οι εργάτριες της Νέας Υόρκης έγραψαν ιστορία με το αίμα τους, επειδή ακριβώς αρνήθηκαν να τις εκμεταλλεύονται διπλά. Να τις εκμεταλλεύονται δηλαδή ως κομμάτι της εργατικής τάξης και να τις εκμεταλλεύονται ακόμα μια φορά και ως γυναίκες.
Άλλωστε -όπως τότε έτσι και σήμερα- η γυναίκα της ανώτερης κοινωνικής και εισοδηματικής τάξης βιώνει διαφορετικά –αν βιώνει- την ανισοτιμία των δύο φύλων. Έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει για βοήθεια για το νοικοκυριό, για τη φροντίδα των παιδιών. Δεν την πιέζουν τα χρέη και οι οικονομικές υποχρεώσεις για να δεχτεί μια δουλειά κακοπληρωμένη, μια δουλειά που δεν την ικανοποιεί, μια δουλειά όπου βιώνει σεξουαλική παρενόχληση ή προκατάληψη. Έχει την οικονομική ανεξαρτησία ώστε πολύ πιο εύκολα να εγκαταλείψει ένα σύζυγο που την κτυπά. Αντίθετα, μια γυναίκα των λαϊκών στρωμάτων, η εργαζόμενη μητέρα της καθημερινής βιοπάλης αναμετριέται καθημερινά με τους πολλαπλούς ρόλους που της έχει επιβάλει η κοινωνία και τα σεξιστικά στερεότυπα. Αυτή η γυναίκα είναι που μένει χωρίς ελεύθερο χρόνο και ευκαιρίες για να εμπλακεί στην πολιτική δράση, στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στη δημόσια ζωή. Αυτή η γυναίκα –που εκπροσωπεί άλλωστε και την πλειοψηφία του φύλου μας- είναι αυτή που σηκώνει το βάρος της ανισοτιμίας των δύο φύλων. Αυτή η γυναίκα προσωποποιεί τους αγώνες και τα αιτήματά μας.
Από εδώ λοιπόν ξετυλίγεται το κουβάρι. Από εδώ τίθενται τα αμείλικτα ερωτήματα που αποδεικνύουν την αξιοπιστία και την ειλικρίνεια του καθενός και της καθεμιάς που μιλά για την ισοτιμία των φύλων.
Ας μην μας λέει λοιπόν η κυβέρνηση ευχολόγια για την ισότητα. Ας μας πουν αν στηρίζουν –όπως το ΑΚΕΛ και η ΠΟΓΟ- την αύξηση της άδειας μητρότητας και εφαρμογή σχεδίου πληρωμένης γονικής άδειας που να καλύπτει και τους δύο γονείς.
Ας μας πουν πώς θα αντιδρούσε ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ για παράδειγμα αν οι γυναίκες ζητούσαν δυναμικά την ισομισθία με αύξηση των μισθών στα γυναικεία επαγγέλματα; Θα το στήριζαν ή θα μας έλεγαν ότι θα πληγεί η επιχειρηματικότητα, όπως έλεγαν όταν η κυβέρνηση Χριστόφια αύξησε τον κατώτατο μισθό, σε μια σειρά από επαγγέλματα με υψηλή γυναικεία απασχόληση;
Ας μας πει η κυβέρνηση και ο Συναγερμός, γιατί προσπάθησαν να αποκόψουν την κοινωνική σύνταξη από τις γυναίκες που δεν είχαν άλλο εισόδημα; Γιατί τα μνημόνια τους κλείνουν παιδοκομικούς σταθμούς και στέγες ηλικιωμένων, υποδομές δηλαδή που είναι απαραίτητες για μια εργαζόμενη γυναίκα; Άραγε τώρα –που υποτίθεται βγήκαμε από το μνημόνιο- θα τις ξαναλειτουργήσουν αυτές τις υποδομές;
Ας μας πει η κυβέρνηση Αναστασιάδη, πότε θα έχουν χρόνο οι γυναίκες να ζήσουν τη ζωή τους, να δουν την οικογένεια τους, να δραστηριοποιηθούν στην κοινωνία, όταν τα νέα ωράρια που θέλουν να επιβάλουν –κατ’ εντολή των μεγαλοκαταστηματαρχών- αφήνουν χιλιάδες πωλήτριες σε όλη την Κύπρο να δουλεύουν σήμερα 10ωρα και 12ώρα;
Ας μας πουν πότε θα λειτουργήσει επιτέλους το Κέντρο Μαστού και το ακτινοθεραπευτικό στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού.
Ας μας πει ο Υπουργός Δικαιοσύνης, πόσο καιρό θα χρειαστεί για να φέρει στη βουλή προς επικύρωση τη Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την Καταπολέμηση όλων των Μορφών Βίας κατά της Γυναίκας; Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να προχωρήσει η κυβέρνηση στην υπογραφή της, παρότι παρέλαβε έτοιμη όλη την απαιτούμενη προεργασία από την προηγούμενη κυβέρνηση. Ελπίζουμε να μην χρειαστούν άλλα δύο χρόνια για το επόμενο βήμα.
Ας μας πουν οι κυβερνώντες τι κάνουν για να εκσυγχρονίσουν ανθρωπιστικά το περιεχόμενο της παιδείας μας; Για να διαπαιδαγωγούνται τα παιδιά μας με τα ιδανικά της ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού των φύλων;
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Υπάρχει ακόμα ένα θέμα στην επικαιρότητα αυτές τις μέρες που μας αφορά ως γυναίκες. Πρόκειται για το νέο πυροτέχνημα της κυβέρνησης του ΔΗΣΥ, μαζί βέβαια με το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, που θέλουν να εισαγάγουν ποσοστώσεις υπέρ των γυναικών στη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων των ημικρατικών οργανισμών. Η πρόταση αυτή βρίθει από αντιφάσεις και –τολμώ να πω- υποκρισίας. Κατ’ αρχάς, προς τι κόπτεται ο ΔΗΣΥ για τη σύνθεση των ημικρατικών οργανισμών όταν θέλει να τους ξεπουλήσει στο ξένο και ντόπιο κεφάλαιο. Πρέπει δηλαδή οι εργαζόμενες γυναίκες στους ημικρατικούς να πανηγυρίζουν επειδή θα τις στείλει στην ανεργία μια γυναίκα και όχι ένα άνδρας;
Κατά δεύτερο, τι εμποδίζει την κυβέρνηση που κάνει η ίδια τους διορισμούς να επιλέξει γυναίκες; Σε τι εξυπηρετεί η νομική υποχρέωση; Αλλά βέβαια πρέπει να θυμίσουμε σε όλους και όλες ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη μόνο μία γυναίκα φιλοτιμήθηκε να διορίσει στο υπουργικό συμβούλιο και αυτό μόνο μετά από τις αντιδράσεις της κοινωνίας; Γιατί δεν είπαν τίποτα άραγε τότε οι φιλελεύθεροι ευρωπαϊστές του Συναγερμού όταν οι ίδιοι έριξαν την Κύπρο στον πάτο της παγκόσμιας κατάταξης ως προς την συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στο ίδιο επίπεδο δηλαδή με τη Σαουδική Αραβία; Ας τους θυμίσουμε μάλιστα ότι επί διακυβέρνησης Χριστόφια, ο αριθμός των γυναικών έφτασε στις 4, δηλαδή στο υψηλότερο αριθμό στα χρονικά του κράτους. Ας τους θυμίσουμε επίσης ότι στα κοινοβουλετικά έδρανα του ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις, που δεν εφαρμόζει ποσοστώσεις, κάθονται τρεις γυναίκες ενώ όλα τα υπόλοιπα κόμματα μαζί εξέλεξαν το 2011 τρεις βουλευτίνες.
Κανείς ωστόσο δεν αμφιβάλλει ότι η υποαντιπροσώπευση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα, που προσβάλλει την Κύπρο και κάθε σύγχρονη κοινωνία. Όμως οι ποσοστώσεις, ανεξάρτητα από τις προθέσεις όσων τις υποστηρίζουν, λειτουργούν υποτιμητικά για τις δυνατότητες των γυναικών. Αναποδογυρίζουν τη ρίζα του προβλήματος. Ο κύριος λόγος που οι γυναίκες υποαντιπροσωπεύονται στη δημόσια ζωή δεν είναι τα σεξιστικά στερεότυπα και η υποτίμηση για τις δυνατότητες των γυναικών. Αυτά καταρρίπτονται καθημερινά από τις ίδιες τις γυναίκες σε όλους τους τομείς της ζωής. Η ρίζα βρίσκεται στο γεγονός ότι η σύγχρονη εργαζόμενη γυναίκα καλείται να ανταπεξέλθει ταυτόχρονα σε πολλαπλούς ρόλους και ευθύνες –στην εργασία, στη μητρότητα, στην οικογένεια- κάτι που εκμηδενίζει το χρόνο και τις ευκαιρίες της για εμπλοκή στην πολιτική δράση, στο συνδικαλισμό, στους μαζικούς φορείς. Οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερα εμπόδια και δυσκολίες με τα οποία πρέπει να αναμετρηθούν για να μπορέσουν να εμπλακούν ενεργά στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Αν θέλουμε λοιπόν να δούμε περισσότερες γυναίκες στην πολιτική τότε πρέπει να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής και τους όρους εργασίας για τις γυναίκες και ειδικότερα για τις εργαζόμενες που είναι η συντριπτική πλειοψηφία. Εμείς παλεύουμε για την πρόοδο της κοινωνίας, την ουσιαστική βελτίωση στην ίδια την ζωή των γυναικών. Όχι για μια τεχνητή βελτίωση της βιτρίνας.
Για αυτό αγαπητές φίλες και φίλοι, η ΠΟΓΟ και το ΑΚΕΛ παλεύουν, διεκδικούν και κερδίζουν για τη γυναίκα, την εργαζόμενη, τη μητέρα, την άνεργη, την αγρότισσα, τη συνταξιούχα, τη μετανάστρια. Μόνο μια απλή ανάγνωση των θέματών που ανακίνησε και των Προτάσεων Νόμου που κατέθεσε το ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις μέσα στη Βουλή, για τα θέματα γυναίκας και ισοτιμίας των φύλων, αρκεί για να πείσει ποια πολιτική δύναμη είναι –και στη θεωρία και στην πράξη- η δύναμη των γυναικών, η δύναμη της κοινωνικής προόδου, η δύναμη του λαού.
Οι γυναίκες της Κύπρου, με τη ψήφο τους παίρνουν θέση στα μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά διακυβεύματα του τόπου και της κοινωνίας μας. Παράλληλα όμως με την ψήφο τους θα πάρουν θέση και για τα απαράδεκτα κρούσματα σεξισμού και χυδαίων επιθέσεων μέσα στο κοινοβούλιο με αυτουργούς βουλευτές του Δημοκρατικού Συναγερμού. Με τη ψήφο τους θα επιβραβεύσουν ή θα τιμωρήσουν την παράταξη του ΔΗΣΥ που συνειδητά επιλέγει να έχει στις τάξεις της τέτοιες καταστάσεις προκειμένου να χαϊδεύει τα αυτιά του πιο συντηρητικού και αντιδραστικού κομματιού της κοινωνίας.
Το Γυναικείο Κίνημα της ΠΟΓΟ δεν έκρυψε την ταυτότητα του, την ιστορία του, την ιδεολογία του, την ταξική του τοποθέτηση. Είμαστε κομμάτι της Αριστεράς της Κύπρου. Είμαστε μαζί με το ΑΚΕΛ και όλες τις μάχες τις δίνουμε μαζί. Μαζί θα δώσουμε και τη μάχη των βουλευτικών εκλογών του ερχόμενου Μάη. Για να μείνει ισχυρή η δύναμη και η ελπίδα του λαού μας. Για να μείνει ισχυρή και δυνατή η προοπτική της δίκαιης λύσης του Κυπριακού, της επανένωσης και της απελευθέρωσης του νησιού μας. Για να μείνει ισχυρή, η μόνη δυναμη που μπορεί να βάλει φρένο στο νεοφιλελεύθερο τσουνάμι της κυβέρνησης σε βάρος της κυπριακής κοινωνίας. Για να βγει ισχυρή, η δύναμη και η φωνή των γυναικών της Κύπρου.
(Ομιλία ΓΓ της ΠΟΓΟ, βουλευτή του ΑΚΕΛ Σκεύης Κουκουμά στην εκδήλωση του Γυναικείου Κινήματος ΠΟΓΟ Λευκωσίας για την 8η του Μάρτη 2016)