Σκεύη Κουκουμά: Μπορεί να υπάρξει ισότητα ενόσω επικρατεί η βαρβαρότητα της λιτότητας; (8.3.2015)

Πριν από όλα θα ήθελα από αυτό το βήμα να στείλω μήνυμα αλληλεγγύης από μέρους του Γυναικείου Κινήματος της ΠΟΓΟ στις γυναίκες της Τουρκίας, οι οποίες εδώ και τρεις εβδομάδες κατεβαίνουν σε μαζικές κινητοποιήσεις ζητώντας να ξεριζωθεί η μάστιγα της βίας κατά των γυναικών που βρίσκεται σε έξαρση στη χώρα τους. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της οργής ήταν η δολοφονίας μιας νεαρής φοιτήτριας, της Οζτεκτσάν Ασλάν η οποία όταν αντιστάθησε σε ένα άνδρα που προσπάθησε να τη βιάσει, αυτός τη μαχαίρωσε, τη σκότωσε και την έκαψε. Οι Τουρκάλες συναγωνίστριες ομως αγνόησαν τον ιμάμη που τις προειδοποίησε να μην μετατρέψουν την κηδεία της αδικοχαμένης γυναίκας σε διαδήλωση. Αγνόησαν και τον ίδιο τον Ερντογάν που δηλώνει δημόσια ότι τα δύο φύλα δεν είναι ίσα. Αντίθετα σήκωσαν το φέρετρο της Οζτεκτσάν. Σήκωσαν τις γροθιές τους και τα λάβαρα της αξιοπρέπειας, συγκλονίζοντας την Τουρκία με αλλεπάλληλες διαδηλώσεις. Στέλλουμε λοιπόν μήνυμα αλληλεγγύς και ενώνουμε τη φωνή μας μαζί τους.

Γιατί καμιά γυναίκα δεν πρέπει να είναι μόνη της απέναντι στη βία, στην οποία υπόκειται επειδή ακριβώς είναι γυναίκα. Ας στρέψουμε για λίγο τη σκέψη μας στον κόσμο. Ας αναλογιστούμε τα κορίτσια και τις γυναίκες που θάβονται ζωντανές, που μαστιγώνονται και λιθοβολούνται μέχρι θανάτου σε δημόσια θέα, που τους ρίχνουν οξύ στο πρόσωπο, για λεγόμενα εγκλήματα «τιμής». Ας πάει ο λογισμός μας –αν μπορεί να το χωρέσει ο νους μας- ότι αυτή τη στιγμή που μιλούμε, 140 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποστεί το μαρτύριο του ακρωτηριασμού των γεννητικών τους οργάνων, γιατί έτσι –σύμφωνα με το «έθιμο»- θεωρούνται καθαρές. Ας αναλογιστούμε ότι εκατό εκατομμύρια γυναίκες δεν υπάρχουν στον παγκόσμιο πληθυσμό επειδή σε δεκάδες χώρες η γέννηση ενός κοριτσιού θεωρείται κατάρα και έτσι τα θηλυκά έμβρυα απορρίπτονται ενώ τα θηλυκά βρέφη αφήνονται να πεθάνουν από πείνα. Εκατομμύρια γυναίκες ζουν σε χώρες όπου δια νόμου απαγορεύεται να μορφωθούν, να εργαστούν, να κυκλοφορήσουν ασυνόδευτες, που είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν το πρόσωπο και το σώμα τους. Πάνω από 600 εκατομμύρια γυναίκες ζούν σε χώρες όπου η βία στην οικογένεια δεν θεωρείται καν ως έγκλημα. Και αυτά την ώρα που η βία σε βάρος των γυναικών από τον άντρα ή το σύντροφο τους έχει καταστεί η πρώτη αιτία αναπηρίας και θανάτου των γυναικών μεταξύ 15 και 44 χρόνων, ξεπερνώντας τους θανάτους από καρκίνο, δυστυχήματα, μαλάρια και πολέμους μαζί. Εκατομμύρια άλλες γυναίκες σε όλα τα πλάτη της γης αποτελούν αντικείμενα δουλεμπορίου, φυλακίζονται μέσα σε μπουντρούμια και εξαναγκάζονται να εκπορνευτούν.

Το όνειδος της βίας κατά των γυναικών δεν αποτελεί –όπως πολλοί ίσως νομίζουν- «προνόμιο» μόνο των λεγόμενων υπανάπτυκτων χωρών της Ασίας ή της Αφρικής. Στην πολιτισμένη Ευρώπη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το 1/3 των γυναικών έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία, συνήθως από το σύντροφό τους. Αυτό αντιστοιχεί σε 62 εκατομμύρια γυναίκες. Ας σκεφτούμε ακόμα πόσα πρέπει να αλλάξουν στους κρατικούς θεσμούς, όταν στην Ευρώπη, μόνο το 14% των καταγγελιών για βιασμό καταλήγει σε καταδίκη του κατηγορούμενου. Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση στα θέματα βίας κατά των γυναικών, όσο κι αν η μικρή κοινωνία μας έμαθε να κρύβει κάτω από το χαλί τέτοια θέματα. Ο Σύνδεσμος για τη Βία στην Οικογένεια ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι μόνο το 2014 χειρίστηκε πάνω από 1600 περιστατικά, εκ των οποίων το 84% αφορουσε γυναίκες και μάλιστα 24 από τις γυναίκες που κακοποιήθηκαν ήταν έγκυες.

Για αυτό ζητήσαμε και ζητούμε καθημερινά ως ΑΚΕΛ και ως ΠΟΓΟ από την κυβέρνηση Αναστασιάδη να προχωρήσει άμεσα στην υπογραφή και κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης που συνέταξε το Συμβούλιο της Ευρώπης για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Η Σύμβαση αυτή αποτελεί χάρτη με νομικά και πολιτικά μέτρα που δημιουργούν πλέγμα προστασίας της γυναίκας από αυτά τα φαινόμενα. Χρειαζόμαστε ακόμα ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση συνολικά της Βίας Κατά των Γυναικών, το οποίο θα αντιμετωπίζει όλες τις επιμέρους πτυχές και εκφάνσεις του φαινομένου: την ενδοοικογενειακή βία, την έμφυλη βία ανάμεσα στους νέους, το ρόλο των ΜΜΕ και του διαδικτύου. Δυστυχώς, εδώ και δύο χρόνια από τον Υπουργό Δικαιοσύνης της Κύπρου ακούμε μόνο τα γνωστά συναγερμικά «δεσμεύομαι».

Απτά μέτρα και έργα θα θέλαμε να δούμε αυτες τις μέρες. Αντί αυτών όμως οι κυβερνώντες θα ξαναθυμηθούν ότι «και οι γυναίκες σκέφτονται» και θα μας μοιράσουν ευχολόγια και κομπλιμέντα. Υπάρχει άλλωστε στο σημερινό κόσμο μια σοβαρή διαστρέβλωση του νοήματος της ισότητας των δύο φύλων. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες το μόνο που χρειάζονται είναι αγάπη και φροντίδα ως να είμαστε λουλούδια σε γλάστρα. Άλλοι, όπως το ΝΑΤΟ με χθεσινή του ανακοίνωση, υποστηρίζουν χωρίς ίχνος ντροπής ότι η ισότητα των γυναικών θα επιτευχθεί όταν οι γυναίκες συμμετέχουν ισότιμα στις στρατιωτικές επιδρομές και τους πολέμους του. Άλλοι πάλι πανηγυρίζουν επειδή γυναίκες όπως η Μέρκελ στη Γερμανία, η Χίλαρι Κλίντον στις ΗΠΑ, η Λαγκάρντ στο ΔΝΤ ή παλαιότερα η Θάτσερ στη Βρετανία, ανέβηκαν ψηλά στην πολιτική. Αποσιωπούν όμως ότι η πολιτική αυτών των γυναικών ήταν και είναι αδυσώπητα ταξική και άρα τσακίζει διπλά τις εργαζόμενες γυναίκες, τις άνεργες, τις συνταξιούχες, τις νέες μητέρες.

Εμείς ως Γυναικείο Κίνημα της ΠΟΓΟ υποστηρίζουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε την ειλικρίνεια και την αξιοπιστία όλων όσων αυτες τις μέρες φιλολογούν για τα δικαιώματα της γυναίκας. Τους απευθύνουμε πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα: Ποια είναι για παράδειγμα η θέση τους για την αύξηση της πληρωμένης άδειας μητρότητας; Ποιοι είναι άραγε διατεθειμένοι να συγκρουστούν με τη μεγαλοεργοδοσία για να περάσει ένα τέτοιο μέτρο; Θυμούνται άραγε ότι ήταν η Ευρωπαϊκή Δεξιά που πριν μερικά χρόνια καταψήφισε στο Ευρωκοινοβούλιο την αύξηση της άδειας μητρότητας σε όλη την Ευρώπη; Τι θα έλεγαν ασπούμε οι κυβερνώντες αν οι γυναίκες ζητούσαν δυναμικά την ισομισθία με αύξηση των μισθών στα γυναικεία επαγγέλματα; Θα το στήριζαν ή θα μας έλεγαν ότι θα πληγεί η επιχειρηματικότητα, όπως έλεγαν όταν η κυβέρνηση Χριστόφια αύξησε τον κατώτατο μισθό στα 900 ευρώ; Τι είπαν όλοι αυτοί όταν η κυβέρνηση Αναστασιάδη προσπάθησε να αποκόψει την κοινωνική σύνταξη από τις γυναίκες που δεν είχαν άλλο εισόδημα ή όταν κλείνει παιδοκομικούς σταθμούς και στέγες ηλικιωμένων, υποδομές δηλαδή που είναι απαραίτητες για μια εργαζόμενη γυναίκα; Θα μπορούσαν όλοι αυτοί να πάνε κόντρα στους μεγαλοκαταστηματάρχες που θέλουν να είναι ανεξέλεγκτα τα ωράρια των καταστημάτων αδιαφορώντας που χιλιάδες πωλήτριες σε όλη την Κύπρο δουλεύουν σήμερα 10ωρα και 12ώρα; Πότε άραγε όλες αυτές οι γυναίκες θα ζήσουν τη ζωή τους, θα δουν την οικογένεια τους, θα δραστηριοποιηθούν στην κοινωνία;

Υπάρχουν κι άλλα ερωτήματα όμως: Ποιοι είναι αυτοί που κατάπιαν αμάσητο το γεγονός ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη, μόνο μία γυναίκα φιλοτιμήθηκε να διορίσει στο υπουργικό συμβούλιο και αυτό μόνο μετά από τις αντιδράσεις της κοινωνίας; Είναι άραγε αυτοί οι ακραιφνείς φιλελεύθεροι Ευρωπαίοι οι οποίοι έριξαν την Κύπρο στον πάτο της παγκόσμιας κατάταξης ως προς την συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στο ίδιο επίπεδο δηλαδή με τη Σαουδική Αραβία; Υπάρχει βούληση από τους κυβερνώντες να έρθουν σε ρήξη με τα κατεστημένα και τους συντηρητικούς εκκλησιαστικούς κύκλους που θέλουν να εμποδίσουν την σεξουαλική εκπαίδευση στα σχολεία και την κατοχύρωση του δικαιώματος της γυναίκας σε νόμιμη και ασφαλή άμβλωση;

Είναι ή δεν είναι ντροπή για την Κύπρο του 21^ου αιώνα, μια έγκυος γυναίκα να αποβάλλει το παιδί της επειδή στο Κέντρο Υγείας της Πόλης Χρυσοχούς δεν υπήρχε γυναικολογικό τμήμα και γυναικολόγος; Είναι ή δεν είναι ντροπή να χρειάζεται να πιέζουμε φορτικά το Υπουργείο Εσωτερικών για να αντιληφθεί ότι δεν ειναι δυνατόν να διαχωρίζει τα παιδιά από τις μετανάστριες μητέρες τους που κρατούνται στη Μεννόγεια;

Πότε επιτέλους θα επισπευθεί η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον Καρκίνο, με τις τρεις προτεραιότητες που εμείς, ως ΠΟΓΟ και ΑΚΕΛ, θέτουμε ως επιτακτικές για την υγεία της γυναίκας. Δηλαδή: Πρώτον, τον τερματισμό της αναμονής για το τεστ Παπανικολάου. Δεύτερο, τη λειτουργία δύο ακτινοθεραπευτικών κέντρων και του Κέντρου Μαστού. Και τρίτο, την προώθηση πληθυσμιακού ελέγχου για τον εμβολιασμό όλων των κοριτσιών με το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου, αρχικά με μερική κάλυψη του κόστους από το κράτος και ακολούθως εντελώς δωρεάν.

Και τελικά τίθεται το πιο κρίσιμο –ίσως- ερώτημα: Πόσα από όλα αυτά που δικαιούνται, που αξίζουν και που απαιτούν οι γυναίκες της Κύπρου μπορούν να επιτευχθούν ενόσω η πατρίδα μας βρίσκεται υποταγμένη στο μνημόνιο και στις πολιτικές της ΕΕ, του ΔΝΤ και της κυβέρνησης Αναστασιάδη; Υπάρχει άραγε περιθώριο για όνειρα και οράματα μέσα σε αυτό το μέλλον που φτιάχνουνε για εμάς και τα παιδιά μας; Ας απαντήσουμε όλες οι γυναίκες: Μπορεί να υπάρξει ισότητα ενόσω επικρατεί η βαρβαρότητα της λιτότητας;

Συντρόφισες και σύντροφοι,

Φίλες και φίλοι,

Όλα αυτά τα ερωτήματα καταδεικνύουν δύο πράγματα:

Πρώτον, ότι οι σημερινοί κυβερνώντες όπως και γενικότερα η Δεξιά, δεν είχε ούτε έχει στις προτεραιότητες της τα θέματα γυναίκας και την ισοτιμία των φύλων. Φύσει και θέσει δεν μπορεί να συγκρουστεί με τα καταστημένα και τα οικονομικά συμφέροντα ώστε να εφαρμόσει μια προοδευτική κοινωνική πολιτική για τη γυναίκα.

Δεύτερον, αποδεικνύεται ξανά από την ίδια τη ζωή ότι δεν βιώνουν όλες οι γυναίκες με τον ίδιο τρόπο την ανισοτιμία των δύο φύλων. Σίγουρα υπάρχουν προβλήματα που πλήττουν όλες τις γυναίκες, ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη, όπως τα ζητήματα της βίας, η πολιτική αντιπροσώπευση, τα σεξιστικά στερεότυπα που αναπαράγουν τα ΜΜΕ, η εκκλησία και η εκπαίδευση που είτε υποτιμούν τη γυναίκα είτε την παρουσιάζουν ως ένα κομμάτι κρέας. Πέρα όμως από αυτά, υπάρχει αδιαμφισβήτητα ένας ταξικός και κοινωνικός παρονομαστής. Από τη μια είναι η ανισοτιμία που βιώνει μια σκληρά εργαζόμενη γυναίκα που δουλεύει 8ωρα, 10ωρα και 12ωρα, που αμείβεται κατά κανόνα λιγότερα από όσα της αναλογούν, που μετά τη δουλειά επιστρέφει στο σπίτι όπου έχει ένα δεύτερο μεροκάματο με το νοικοκυριό, τα παιδιά και την οικογένεια. Όλα αυτά δηλαδή, που τα αναχρονιστικά στερεότυπα επέβαλαν να θεωρούνται ακόμα αποκλειστικά ευθύνες της γυναίκας. Από την άλλη, βρίσκεται η ζωή μιας γυναίκας από τις ανώτερες οικονομικές τάξεις η οποία έχει την πολυτέλεια ακόμα και να μην δουλεύει αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αντεπεξέλθει στις πολλαπλές υποχρεώσεις μιας σύγχρονης γυναίκας. Είναι λοιπόν η ίδια η ανισοτιμία που βιώνει –αν βιώνει- μια κυρία της αστικής τάξης με την ανισοτιμία που υφίσταται η εργαζόμενη; Η εργάτρια στα εργοστάσια. Η αγρότισσα στα χωράφια. Η μετανάστρια οικιακή βοηθός. Η μετανάστρια που πέφτει θύμα της σωματεμπορίας και της πορνείας. Αυτές είναι οι γυναίκες που σηκώνουν το κύριο βάρος της ανισοτιμίας των δύο φύλων. Αυτές είναι που πλήττονται από την ανεργία η οποία είναι σταθερά υψηλότερη ανάμεσα στις γυναίκες. Αυτές είναι που πλήττονται διπλά και τριπλά όταν υποβαθμίζεται η κρατική πρόνοια, όταν ιδιωτικοποιούνται οι κοινωνικές υπηρεσίες οι οποίες αποτελούν τεράστιο αποκούμπι για την εργαζόμενη γυναίκα στην καθημερινή μάχη για να τα βγάλει πέρα. Αυτές είναι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να σταματήσουν τη δουλειά τους όταν μείνουν έγκυες ή όταν γεννήσουν το παιδί τους.

Εδώ λοιπόν -στη διπλή εκμετάλλευση που βιώνει η γυναίκα του λαού- βρίσκεται το κλειδι της ανισοτιμίας των δυο φύλων. Εδώ βρίσκεται και το μήνυμα της 8^ης του Μάρτη. Το ταξικό, κοινωνικό και φυλετικό μήνυμα. Οι εργάτριες της Νέας Υόρκης τον Μάρτη του 1857 ξεσηκώθηκαν και προχώρησαν σε απεργίες όχι γιατί ζητούσαν ακριβά φορέματα, κοσμήματα και ανέμελη ζωή. Κατέβηκαν σε εκείνη την ιστορική απεργία διεκδικώντας ανθρώπινα ωράρια, ισοτιμία στη δουλειά και στη ζωή. Και τα διεκδίκησαν από αυτούς που τους τα στέρησαν. Από την εργοδοσία και το κεφάλαιο. Οι οποίοι μάλιστα απάντησαν με βία και καταστολή. Οι εργάτριες της Νέας Υόρκης έγραψαν ιστορία με το αίμα τους, επειδή ακριβώς αρνήθηκαν να τις εκμεταλλεύονται διπλά. Να τις εκμεταλλεύονται δηλαδή ως κομμάτι της εργατικής τάξης και να τις εκμεταλλεύονται ακόμα μια φορά και ως γυναίκες.

Για αυτό οι γυναίκες έχουμε περισσότερους λόγους να αγωνιστούμε ενάντια στο σύστημα της εκμετάλλευσης, ενάντια στις πολιτικές που ισοπέδωσαν τις κοινωνίες της Ευρώπης. Έχουμε περισσότερους λόγους να αγωνιστούμε για να απαλλαγεί ο κυπριακός λαός από τα μνημόνια, την Τρόικα και τους ξένους τοκογλύφους. Προχθές, μέσα στο Συνεδριακό Κέντρο βρίσκονταν οι Κεντρικοί Τραπεζίτες της ΕΕ οι οποίοι μαζί με την κυβέρνηση Αναστασιάδη αναζητούν τρόπο για να προχωρήσει ο οδοστρωτήρας των μνημονίων στην επόμενη φάση: ιδιωτικοποιήσεις, εκποιήσεις και περαιτέρω συμπίεση των μισθών. Έξω όμως από το Συνεδριακό, βρεθήκαμε όλες και όλοι εμείς, στέλλοντας το ηχηρό μήνυμα ότι πλανάται πλάνην οικτράν η κυβέρνηση Αναστασιάδη αν νομίζει ότι θα ξεπουλήσει τον πλούτο της Κύπρου και τα σπίτια των Κυπρίων χωρίς να συναντήσει αντίδραση. Κάθε μέρα που περνά η λαϊκή κοινωνική αντίσταση δυναμώνει. Το γνωρίζουν και για αυτό βιάζονται. Γνωρίζουν ακόμα ότι μπορεί σήμερα το πάνω χέρι να το έχουν οι καναλάρχες, οι τραπεζίτες, οι μεγαλοεπιχειρηματίες και η ευρωπαϊκή ολιγαρχία, αλλά τον τελευταίο λόγο θα τον πουν οι λαοί. Θα τον πουν οι αγώνες. Θα τον πει η Αριστερά.

Συντρόφισσες και Σύντροφοι

Φίλες και Φίλοι

Σε αυτούς τους αγώνες που έχουν ήδη ξεκινήσει, το Γυναικείο Κίνημα της ΠΟΓΟ πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή. Στην πρώτη γραμμή, δίπλα από το Κόμμα του Λαού μας, το ΑΚΕΛ και ολόκληρο το Λαϊκό Κίνημα της Κύπρου. Και για αυτό έχουμε ευθύνη να ενισχύσουμε αποφασιστικά τη δράση της ΠΟΓΟ. Να την κάνουμε πιο μαζική. Να μεταφέρουμε σε κάθε γωνιά της Κύπρου τις δράσεις, τα αιτήματα, τις διεκδικήσεις μας για τη γυναίκα, για τις οποίες παλεύουμε μέσα κι έξω από τη Βουλή, στην Ευρωβουλή, στον Εθνικό Μηχανισμό για τη Γυναίκα και σε κάθε άλλο πεδίο δράσης. Να φέρουμε μαζί μας πολύ περισσότερες νέες γυναίκες, στον αγώνα για την ισοτιμία των δύο φύλων.

Γιατί αυτός ο αγώνας, ο αγώνας για σπάσουν όλα τα δεσμά –ορατά και αόρατα- που κρατούν τη γυναίκα καθηλωμένη, είναι ένας αγώνας όμορφος και δίκαιος.

Είναι ένας αγώνας που συνδέεται με την πάλη της Αριστεράς για τη νέα, ποιοτικά ανώτερη κοινωνία, που θα είναι από τα θεμέλια της δίκαιη. Που δεν θα γνωρίζει τι σημαίνει η λέξη ανισότητα, καταπίεση και εκμετάλλευση, όχι μόνο της γυναίκας από τον άνδρα, αλλά κάθε ανθρώπου από άλλο άνθρωπο. Για ένα νέο κόσμο, που δεν είναι απλά εφικτός, αλλά είναι αναγκαίος και επίκαιρος: ο κόσμος της ειρήνης, της κοινωνικής ισότητας, ο κόσμος του σοσιαλισμού! Η ΠΟΓΟ δεν είναι απλά μια οργάνωση που διεκδικεί ορισμένα μέτρα που θα βελτιώνουν τη θέση των γυναικών. Είναι ο φορέας μέσα στις γυναίκες, των μεγάλων οραμάτων της Αριστεράς, των πιο ευγενικών ιδανικών που γέννησε η ανθρώπινη θεωρία και πράξη.

Εμπρός λοιπόν, να κάνουμε τη θεωρία πράξη! Στους μικρούς και στους μεγάλους μας αγώνες. Για να τιμήσουμε με νέες κατακτησεις τις πρωτοπόρες αγωνίστριες που έσπασαν τις αλυσίδες, έσπασαν τους πάγους και χάραξαν το δρόμο. Τις διαβεβαιώνουμε ότι οι κόποι, οι αγώνες και οι θυσίες τους όχι μόνο δεν πήγαν χαμένοι αλλά έγιναν το λίπασμα για το βαθύρριζο δέντρο του Γυναικείου Κινήματος. Η 8^η του Μάρτη θα είναι σύμβολο αγώνα και σε τούτο τον αιώνα.

Ζήτω η 8^η του Μάρτη

Ζήτω η ισοτιμία των φύλων

Ομιλία ΓΓ της ΠΟΓΟ, βουλευτή του ΑΚΕΛ Σκεύης Κουκουμά στην εκδήλωση της ΠΟΓΟ για την 8η του Μάρτη (Κυριακή, 8 Μαρτίου 2015, Κινηματοθέατρο Παλλάς Λευκωσία)