Σκεύη Πασιά: Οι τροποποιήσεις στο Νόμο για την Προστασία της Μητρότητας αποτελούν μια σημαντική νίκη για τις γυναίκες της Κύπρου και κύρια για τις νέες εργαζόμενες γυναίκες

Ομιλία της Σκεύης Πασιά, Κ.Ο.Γ. της ΠΟΓΟ σε περιφερειακή εκδήλωση της ΠΟΓΟ στο Πέρα Χωριό, αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας (6.5.12)

Αγαπητές φίλες, και συναγωνίστριες

Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στα Τοπικά Κινήματα που οργανώνουν τη σημερινή εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στη μάνα και σε όσες συνέβαλαν με κάθε τρόπο ώστε να πραγματοποιηθεί. Επιτρέψετε μου πρώτα απ’ όλα να καταθέσω τον σεβασμό μου προς την κάθε μάνα της Κύπρου ξεχριστά Ελληνοκύπρια, Τουρκοκύπρια, Μαρωνίτισα, Αρμένησα και Λατίνα.  Μάνα λοιπόν, λέξη απλή αλλά με περιεχόμενο βαρύ γιατί αντιπροσωπεύει τον πιο σημαντικό, τον πιο πολύτιμο, τον πιο αγαπητό άνθρωπο που έχουμε στον κόσμο.

Η μάνα είναι η αφετηρία και η πηγή της ζωής. Δια μέσου των αιώνων και μέχρι σήμερα, η μάνα, είναι το χιλιοτραγουδισμένο και ακατάλυτο σύμβολο αγάπης, ανιδιοτέλειας, θυσίας, προσφοράς. Μάνα θα ήταν μάλλον η πρώτη ανθρώπινη λέξη που ακούστηκε στον πλανήτη και είναι ακόμα η πρώτη λέξη κάθε νέας ζωής σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

Η μάνα είναι που μας κρατά ενωμένους με τις ρίζες μας, με την ταυτότητα μας. Είναι η σύζυγος, η εργαζόμενη, η νοικοκυρά, η φίλη, η παιδαγωγός, η κόρη, η αδελφή, που στις χαρές, στις λύπες και σε κάθε δύσκολη στιγμή τη θέλουμε κοντά μας. Είναι αυτή που μας δίνει ανακούφιση, που μας εμπνέει στην ποίηση, στην τέχνη  και στην λογοτεχνία. Μάνα είναι η Αγωνίστρια Γυναίκα σε όλα τα μέτωπα της ζωής.

Η μάνα είναι αυτή που μπολιάζει κάθε παιδί, κάθε άνθρωπο με τις αξίες και τις αρχές της ζωής, αυτή που προτρέπει τα παιδιά της στις πιο ανθρώπινες και ανθρωπιστικές επιλογές, να ζουν με εντιμότητα δίνοντας αγάπη και στοργή. Από τη φύση της κυοφορεί τις αξίες της αλληλεγγύης, της ειρήνης, της ελευθερίας. Είναι πλαστουργός της ταυτότητας και της συνείδησης μας. Μας μαθαίνει τη μητρική γλώσσα, μας τοποθετεί στο εθνικό εμείς, μας μεταλαμπαδεύει ηθικές αξίες, καθορίζει κοινωνικούς κώδικες. Με άλλα λόγια, η μάνα με τη μαστοριά της βάζει τα θεμέλια για να οικοδομηθεί ο χαρακτήρας κάθε ανθρώπου. Άλλωστε όταν βλέπουμε στη ζωή και την κοινωνία, πετυχημένους, ικανούς κι έντιμους συνανθρώπους μας, σκεφτόμαστε ότι από πίσω βρίσκεται μια άξια μάνα.

Από την άλλη, η μάνα που αξιώνεται να φέρει στον κόσμο τρία, τέσσερα ή και πολύ περισσότερα παιδιά ανάγεται σε ένα ξεχωριστό σύμβολο γιατί η πολύτεκνη οικογένεια αποτελούσε και αποτελεί ένα ισχυρό στήριγμα του κυπριακού λαού και απάντηση στις μεγάλες δημογραφικές προκλήσεις της εποχής.

Οι μητέρες σε αυτές τις οικογένειες είναι πραγματικές ηρωίδες της ζωής. Δεν είναι μόνο τα αυξημένα καθήκοντα στο σπίτι και οι βιοτικές ανάγκες της οικογένειας που βαρύνουν την πολύτεκνη μάνα. Ο ρόλος της για τη διαπαιδαγώγηση μιας οικογένειας με πολλά παιδιά είναι καταλυτικός για την κοινωνικοποίηση, τη ψυχολογική τους ισορροπία και για τη διαμόρφωση υγιών σχέσεων μεταξύ τους και μεταξύ των γονέων και των παιδιών.

Είναι γι’ αυτό που το κράτος και γενικά η πολιτεία δεν θα πρέπει να μένει αδιάφορη και ασυγκίνητη απέναντι στις ανάγκες της οικογένειας και ειδικότερα απέναντι στα πολυσύνθετα καθήκοντα της εργαζομένης μητέρας.

Η οικονομική κρίση, οι οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες της εποχής μας που πλήττουν κύρια τον κόσμο της δουλειάς και του μεροκάματου, οι εργασιακές προοπτικές των νέων ανθρώπων, οι πολλαπλές υποχρεώσεις της γυναίκας ως συζύγου, μητέρας κι εργαζόμενης είναι αυτά που οδηγούν τα νέα ζευγάρια να σκέφτονται μια και δυο φορές στο να προχωρήσουν στην απόκτηση παιδιών.

Στη δική μας αντίληψη, πρώτα και κύρια, θα πρέπει κάθε σύγχρονο και κοινωνικό κράτος  να αναγνωρίσει καθολικά και στην πράξη τον κοινωνικό ρόλο της μητρότητας, η οποία δεν είναι ατομική ευθύνη της γυναίκας. Η φύση έχει δώσει στις γυναίκες το προνόμιο αυτού του ιδιαίτερου και αυξημένου ρόλου στην αναπαραγωγική διαδικασία γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ιδιαίτερη φροντίδα και η μέριμνα για την υγεία  και την ποιότητα ζωής των μητέρων  από το κράτος. Αναγνώριση του κοινωνικού ρόλου της μητρότητας σημαίνει διάχυση σε όλη τη νομοθεσία αποτελεσματικών μέτρων για τις συνθήκες εργασίας της εγκύου, της λεχώνας, της νέας μητέρας, σημαίνει δημόσιες και δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες πρόνοιας, δημόσιους, επαρκείς και υψηλού επιπέδου βρεφοκομικούς και νηπιακούς σταθμούς, καθώς και άλλα μέτρα και στοχευμένες παροχές υπέρ της μητέρας.

Παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον που διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια  λόγω των επιπτώσεων της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στην κυπριακή οικονομία και παρά τη σοβαρή πίεση που αντιμετωπίζουν τα δημόσια οικονομικά, η κυβέρνηση έχει προωθήσει ουσιαστικά μέτρα και δράσεις που στηρίζουν τη γυναίκα και την οικογένεια.

Υλοποιώντας μια σειρά δεσμεύσεων του προγράμματος διακυβέρνησης σε ζητήματα ισότητας που ήταν και διεκδικήσεις της ΠΟΓΟ έγιναν σημαντικά βήματα προς τα εμπρός.

Σημειώνουμε εδώ ως πολύ σημαντική, την τροποποίηση του Νόμου για την Προστασία της Μητρότητας όπως την πρότεινε η κυβέρνηση Χριστόφια και την ενέκρινε η προηγούμενη Βουλή τον Απρίλη του 2011. Ο συγκεκριμένος νόμος καλύπτει τις εγκύους και λεχώνες καθώς και τις γυναίκες που υιοθετούν παιδί, οι οποίες απασχολούνται ως μισθωτές, διασφαλίζοντάς τους: α) δικαίωμα για άδεια μητρότητας, β) προστασία από απόλυση και δικαιώματα αρχαιότητας και προαγωγής, γ) άδεια απουσίας για προγεννητικές εξετάσεις, δ) διευκολύνσεις θηλασμού/φροντίδας του παιδιού, ε) την ασφάλεια και υγεία της εγκύου και της λεχώνας και στ) δικαίωμα για επίδομα μητρότητας. Οι βελτιώσεις που έγιναν απαντούν σε προβλήματα που ανακύπτουν ολοένα και συχνότερα μέσα στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Αυτές οι βελτιώσεις που πρότεινε η κυβέρνηση για την προστασία της μητρότητας ψηφίστηκαν ομόφωνα από τη Βουλή, επικροτήθηκαν από το συνδικαλιστικό κίνημα και ικανοποίησαν τις υποδείξεις της Επιτροπής Εργασίας και της Επιτρόπου Διοικήσεως. Μοναδική παραφωνία υπήρξαν οι εργοδοτικές οργανώσεις…

Οι τροποποιήσεις στο Νόμο για την Προστασία της Μητρότητας αποτελούν μια σημαντική νίκη για τις γυναίκες της Κύπρου και κύρια για τις νέες εργαζόμενες γυναίκες. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με όσα προωθούνται με το Σχέδιο του Υπουργείου Εργασίας για τη Συμφιλίωση Επαγγελματικής, Οικογενειακής και Ιδιωτικής Ζωής (που περιλαμβάνει φιλεργατικές βελτιώσεις στη γονική άδεια, μελέτη για την άδεια πατρότητας, επέκταση των δομών φροντίδας παιδιών και εναρμόνιση της λειτουργίας τους με τα ωράρια των εργαζομένων, φορολογική/επιδοματική πολιτική που να στηρίζει τους εργαζόμενους γονείς, βελτίωση του πλαισίου για τους κατ’ οίκον παιδοκόμους, τα κέντρα απασχόλησης παιδιών κλπ), ανοίγεται μια νέα σελίδα στην προστασία της μητρότητας και στη κρατική αρωγή προς την οικογένεια. Κατ’ επέκταση αποτελούν άλλη μια κατάκτηση και άλλον ένα σταθμό στην πάλη των γυναικών για πραγματική και ουσιαστική ισοτιμία σε όλους τους τομείς της ζωής.

Σημαντικό βήμα στον τομέα της οικογενειακής πολιτικής είναι και η υλοποίηση της δέσμευσης του προγράμματος διακυβέρνησης για δημιουργία Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής.

Τα σημερινά δημογραφικά δεδομένα και η κυπριακή κοινωνική πραγματικότητα απαιτούν μια πολύπλευρη, ολοκληρωμένη, συγκροτημένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη δημογραφική πολιτική που να βάζει στο επίκεντρο της την οικογένεια και ειδικότερα την οικογένεια των λαϊκών στρωμάτων. Η δημιουργία του Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής, ο οποίος έχει στελεχωθεί διοικητικά κι επιστημονικά, καταδεικνύει ότι πλέον τα πράγματα μπαίνουν στο σωστό δρόμο.

Δίπλα σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε μέτρα και αποφάσεις που πάρθηκαν στα πλαίσια της γενικότερης κοινωνικοοικονομικής πολιτικής που ανακουφίζουν και τις πολύτεκνες οικογένειες. Το πρόγραμμα δωρεάν μεταφοράς των μαθητών στα σχολεία με λεωφορεία, η αύξηση του εφάπαξ επιδόματος σε οικογένειες που αποκτούν τρίδυμα, η επέκταση της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε τρίτεκνες οικογένειες, η έκπτωση στη τιμολόγηση του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 20% και η σταδιακή συμπερίληψη τους στις πολύτεκνες οικογένειες, είναι ορισμένα από αυτά τα μέτρα που κινούνται στη σωστή κατεύθυνση. Ταυτόχρονα το φιλόδοξο στεγαστικό πρόγραμμα που εγκαινίασε το υπουργείο εσωτερικών με γενναιόδωρα μέτρα προς τα νεαρά ζευγάρια για την απόκτηση της πρώτης κατοικίας αποτελεί άλλο ένα ισχυρό κίνητρο για τη δημιουργία οικογένειας.

Στον τομέα της συμφιλίωσης οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων το αρμόδιο Υπουργείο όπως είπα και πριν προχώρησε στην εκπόνηση Σχεδίου Δράσης, ενώ από το 2009 στα πλαίσια του σχεδίου κρατικών χορηγιών πρόσθετα προς τις εθελοντικές οργανώσεις, επιχορηγούνται και οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης για λειτουργία προγραμμάτων στήριξης της οικογένειας.  Επίσης με ειδικό σχέδιο που εφαρμόζει το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων επιχορηγείται το κόστος φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων για γυναίκες που εντάσσονται στην εργασία. Μόλις προχθές ακόμα η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων παρουσίασε νέο σχέδιο που στοχεύει στη διευκόλυνση πρόσβασης σε απασχόληση οικονομικά αδρανών και ανέργων γυναικών που έχουν την ευθύνη φροντίδας των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας τους.

Αναφορικά με την πρόσβαση των γυναικών στην απασχόληση, έχουν τεθεί σε εφαρμογή σχέδια που παρέχουν κίνητρα για ένταξη στην εργασία αδρανούς γυναικείου εργατικού δυναμικού, καθώς και σχέδια παροχής κινήτρων για ένταξη στην εργασία όσων γυναικών επιλέγουν ευέλικτες ρυθμίσεις απασχόλησης. Εφαρμόζονται παράλληλα προγράμματα συνεχούς αναβάθμισης των γνώσεων και δεξιοτήτων του γυναικείου ανθρώπινου δυναμικού, για ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας όπως και ειδικό σχέδιο που προωθεί την γυναικεία επιχειρηματικότητα

Με τα πιο πάνω δεν ισχυρίζομαι ότι λύθηκαν τα προβλήματα των οικογενειών. Αντίθετα είναι πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμα, γιατί είναι και πολλά αυτά που χρωστά ακόμα η πολιτεία και η κοινωνία στη  μάνα αλλά και σε όλα τα μέλη της οικογένειας.

Αγαπητές φίλες

Σε μια εποχή που οι προκλήσεις είναι τεράστιες η ο σεβασμός και η εκτίμηση που αξίζει στη μάνα δεν μπορεί και δεν πρέπει να αρκείται σε επετειακές εορτές μια φορά το χρόνο, ούτε σε φιλολογικές ομιλίες. Πιο καλή τιμή και ανταμοιβή για τη μάνα είναι να τη βεβαιώνουν στην πράξη ότι τα παιδιά της θα ζήσουν σε μια καλύτερη κοινωνία, σε ένα καλύτερο κόσμο.

Αυτό που θέλει η μάνα του λαού, η μάνα που έχει ένα ή πολλά παιδιά που μπήκαν ή θα μπουν στη βιοπάλη, είναι μια κοινωνία με δικαιοσύνη, φροντίδα, αλληλεγγύη και στοργή για κάθε άνθρωπο.

Αυτό που πάνω απ’ όλα θέλει η μάνα της Κύπρου είναι την εγγύηση ότι ο μικρός μας τόπος δε θα αιματοκυλιστεί ποτέ ξανά. Δεν θα χρειαστεί άλλες γυναίκες να γεννήσουν κάτω από τα δέντρα και μέσα στα αντίσκηνα της προσφυγιάς. Δεν θα ξαναδακρύσουν μάνες σκοτωμένων και αγνοουμένων. Η Κύπρια μάνα χρειάζεται μια πατρίδα  λεύτερη και ειρηνική, μια πατρίδα μάνα για όλα τα παιδιά μας.

Αυτό που θέλει η μάνα του κόσμου, είναι έναν κόσμο, χωρίς πολέμους και βαρβαρότητα. Γιατί μόνο εμείς οι γυναίκες, εμείς οι μάνες μπορούμε να συλλάβουμε τι πραγματικά σημαίνουν οι τηλεοπτικές εικόνες από τα πολεμικά πεδία με πληγωμένα βρέφη και παιδιά. Οι μάνες σε όλη τη γη θέλουν πρώτα και πάνω από όλα, ένα κόσμο της ειρήνης και της φιλίας των λαών. Θέλουν τα παιδιά τους ασφαλή και ευτυχισμένα. Εμείς ως γυναικείο κίνημα, υποσχόμαστε ότι θα συνεχίσουμε ν’ αγωνιζόμαστε γι’ αυτόν τον κόσμο.

Σας ευχαριστώ πολύ. Εύχομαι καλή συνέχεια.